Türk halıları tüm dünyaya ünü yayılmış oldukça özel halılar olarak dikkat çekmektedir. Peki Türk halıları neden bu kadar özeldir? ve dolayısıyla neden bu kadar pahalıdır? Nedenlerini bulmak için öncelikle Bu halı türünün tarihini, yapısını ve özelliklerini bilmek gerekir.
Türk Halılarının Tarihi
Türk halılarının tarihi oldukça eskiye dayanmaktadır. Orta Asya’ya gelen ilk Türklerden beri halı kültürü vardı. Göçebeliğin çok olduğu dönemlerde zemine basmayı kolaylaştırması açısından oldukça kullanışlı bir malzeme olmuş ve hep kullanılmıştır. Kilim dokumacılığı ise Selçuklular döneminden beri varolmuş ve günümüze kadar devam etmiştir. 14. yüzyıldan itibaren hayvan desenleri de ortaya çıkmaya başlamıştır. 15. yüzyılda ise, geometrik desenlerde motif olarak kullanılmaya başlanmıştır. 16. yüzyılda ise günümüzde klasik Osmanlı kilimleri olarak bilinen çiçekler ve dalların ağırlıkta olduğu tasarımlar ortaya çıkmıştır. O dönemlerde Bandırma, Bergama, Kırşehir, Çanakkale ve Uşak gibi yerler dokuma merkezleri olmuştur. Hereke’de dokunanlar ise bir zaman sonra dünyada tanınmış ve bugün bile dünyanın en iyi ipek kilimleri Hereke’de dokunmaktadır.
Türk Halı Türleri Ve Halı Yapımı İle Meşhur Yerler
Orta Asya’ya dayanan tarihi geçmişi ile Türk kültürünün vazgeçilmez öğelerinden biri olan Türk halıları Türkiye’de birçok yerde üretilse de belli bölgeler bu konuda başı çekmektedir. Tabi her bölgenin ve o bölgenin kültürü, malzemeleri, özellikleri, tasarım ve desenleri ile doğru orantılı olarak halılar türlere de ayrılmaktadır. Türkiye’de halı yapımı ile meşhur yerler aşağıdaki gibidir;
- Bergama: İzmir’e bağlı bir ilçe olan Bergama, dünyanın en eski halı dokuma merkezleri listesinin en üstündedir desek yanlış olmaz. Halılarının desenleri daha çok bitki ve benzeri öğelerdir. Renk olarak ise mavi, yeşil, sarı, pembe ve siyah hakimiyetindedir.
- Hereke: Dünyanın en iyi halılarının bulunduğu yer olan Hereke’de, saf ipekten dokunan Hereke halıları aynı zamanda saray halıları olarak ta bilinir.
Halı yapımı konusunda en bilinenler Bergama ve Hereke halılarıdır. Bunların dışında, Isparta halıları, Çanakkale halıları, Döşemealtı halıları, Gördes halıları, Hakkari halıları ve Kayseri halıları da Türkiye’nin halı dokuma merkezleri ve en bilinen halıları olarak listede yerini almaktadır.
İlginizi Çekebilir: Türkiye’de Tatil Yapmanız için 11 Neden
Türk Halısı Nasıl Anlaşılır?
Günümüzde birçok Türk halısının orijinal olmaması durumu ile karşılaşılabiliyor. Bunun önüne geçmek için Türk halısının özelliklerini bilmek gerekir. Türk halısı nasıl anlaşılır sorusunun cevabını bilmek bu noktada önem kazanmaktadır.
- Türk halıları pamuk, ipek ve yün ile dokunur.
- Orijinal halılarda Türk Baff diye bilinen çift düğüm özelliği vardır.
- Türk halılarında daha çok geometrik desenler kullanılır.
- El yapımı halıların tersini çevirip, köşesindeki püsküllere bakıldığında, eğer makina halısı ise köşeler halıya dikilir ve püskülü çekince iplik tüm halı boyunca atılır.
Türk Halıları Neden Özeldir ve Pahalıdır?
Türk halıları dünyaca tanınmalarını sağlayan, fark yaratan özelliklere sahiptir. Halıları bu kadar özel yapan şey, benzersiz olmalarıdır. Öncelikle doğaldırlar. Özellikle eski dönem halıları tamamen el yapımıdır. Tasarımına yansıyan tarihi bir değeri ve kültürel bir teması vardır. Rengarenk ve sık dokunan halılar olduğu için çift düğümlü ve oldukça zor hazırlanan ciddi emek gerektiren halılardır. Çift düğüm, aynı zamanda çapraz iplik çevresini iki sefer kuvvetlendirmektedir. Bu da bu halıları güçlü ve dayanıklı hale getirir. Çift düğüm özelliği ile başlı başına farklılık yaratan Türk halıları neden pahalıdır? Tüm bu nedenler ve muhteşem görsellikleri ile pahalı olmasının bir değil çok nedeni olduğu gözükmektedir.
